ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΩΝ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΑΤΩΝ
Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού και χρησιμοποιήται σαν νεκροταφείο .Πρέπει να είναι κτίσμα τουλάχιστον του 1600.Αυτό μας το επιβεβαιώνει το γεγονός οτι η εκκλησία συμπεριλαμβάνεται σε κατάλογο του 1632.Σε καταγραφές του 1718 και 1724 αναφέρεται οτι οι τοίχοι της είναι ετοιμόροποι και χρείαζεται ανακαίνηση η οποία γίνεται το 1745 όπως αναφέρουμε παρακάτω.Πάντως το 1724 αναφέρεται ως κοινοτική,ενώ το 1754 και 1820 ως αδελφάτο.Η κυρία είσοδος έχει σχήμα παραλληλόγραμο με λαξευτό περίγραμμα, όπως δείχνει η παρακάτω εικόνα,το ίδιο και τα παράθυρα πάνω ,δεξιά και αριστερά της εισόδου.Αντίθετα η πλαινή πόρτα και το παράθυρο είναι τοξοτά, σημάδι μεταγενέστερης προσθήκης.
 |
| Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ |
Οι αρχικοί κτήτορες ήταν οικογένειες που δεν υπάρχουν σήμερα.Οταν εξέλειπαν αυτές οι οικογένειες πέρασε στους Χαρτοφύλακες εξ ου και το προσωνύμιο . Απο συμβόλαια της εποχής προκύπτει, οτι το 1674 κτήτορες ηταν οι Ζαφείρης Καλοπροσκύνης,Δημήτρης Ανυφαντής και Αλέξανδρος Χαρτοφύλακας Δύο χρόνια μετά δηλαδή το1676 εμφανίζονται ως αδελφοί οι Αντώνης Καλοπροσκύνης,Σπύρος Καλοπροσκύνης,Δημήτρης Ανυφαντής,Νικολος Χαρτοφύλακας του Γιακόμου(απο γυναικα),Σπύρος Μάρτης(απο γυναικα),Σπύρος Κρασάκης του Θεοφιλη(από γυναίκα)και παπα Σταμάτης Βασιλάκης ιερουργός και νοτάριος.
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
|
Ο ναός ειναι σχετικα λιτός.Δέν διαθέτει γυναικωνίτη αλλά ούτε και καμπαναριό.Το τέμπλο του αναγράφει στην κορυφή του ημερομηνία 1933 που σημαίνει οτι τότε φτιάκτηκε η ανακατασκευάστηκε καποιο παλαιότερο.
Ο περίβολος του ναού χρησιμοποιήται σαν κοιμητήριο την ίδια εποχή που για τον ίδιο σκοπό χρησιμοποιούνται οι περίβολοι και των άλλων δύο εκκλησιών.Σαν κυρίως κοιμητήριο χρησιμοποιείται ο Αγιος Αρσένιος, όμως εδώ θάβονται οι περισσότεροι Χαρτοφύλακες, μερικοί Κωστελέτοι και η οικογένεια Χονδρογιάννη.
 |
Ο ΘΟΛΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ
|
Πιθανολογώ οτι οι υπόλοιποι Χαρτοφύλακες που θάβονται στον Αγιο Αρσένιο είναι οι Τζαβελλάτες .Αυτό θα προσπαθήσουμε να το απαντήσουμε όταν θα ασχοληθούμε με τις οικογένειες.
Μέσα στο ιερό υπάρχει μια επιτοίχια αγιογραφία του Αγιου Στεφάνου και κάτω απο αυτήν ,ως συνέχεια της, είναι καταχωρημένα τα ονόματα των συμμετεχόντων, σε μια ανακαίνηση που έγινε το 1745
Αλέξανδρος Χαρτοφύλακας,Ιωάννης Χαρτοφύλακας,Αναστάσης Χαρτοφύλακας,Στάθης Χαρτοφύλακας,Αναστάσης Κωστελέτος,Αθανάσης Ράδος,Ρίζος Χονδρογιάννης,Δημήτρης Πασχαλίγος και Αναστάσης Κρασάκης.
 |
ΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
|
Μελετωντας τον φακελλο που φυλασσεται στα ΓΑΚ αντλουμε περισσοτερα στοιχεια κυριως οσον αφορα την διαχειριση της εκκλησιας.
Προκυπτει απο μιαν αναγραφη γραμμενη στα Βενετσιανικα στα 1753 οτι ο Ανδρεας Χαρτοφυλακας κουμεσιος πατρωνατος βεβαιωνει για ονοματι του Σταυρακη Πασχαλιγου.Φαινεται οτι η οικογενεια Πασχαλιγου αρχιζει να ανακατευεται στα πραγματα της εκκλησιας αφου βλεπουμε και τον Δημητρη Πασχαλιγο να συμμετεχει σην ανακαινηση του 1745.
Αναγκες επισκευων που προκυπτουν αναλαμβανουν οι δυο διαχειριστες που εκλεγονται καθε 2 χρονια απο τους αδελφους και κτητορες της εκκλησιας.Επισης οι ιδιοι αναλαμβανουν να πληρωνουν τους παπαδες που ιερουργουν οπως και να καλυπτουν τις αναγκες σε σκευη ,αμφια και αναλωσιμα.
Ενδεικτικα αναφερω την πραξη που εγινε 24 Ιουλιου 1790 και λεει <<Ελαβα εγω ο κατωθεν γεγραμενος απο τους κουμεσιους της μονης του Αγιου Νικολαου των Χαρτοφυλακατων ολην την εφημεριαν μου ριαλια δεκα απο τον Νικολετο Χαρτοφυλακα και Τζωρτζη Ραδο. Ομολογω παπα-Σταματης Κρασακης>>
 |
Η ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΙΝΗΣΗΣ
|
Ομοιως το 1803 ο Νικολαος Ψαρας ιερευς απο Νικολετο Χαρτοφυλακα ελαβε 6 ταλαρα! Ενδιαφερον παρουσιαζει μια αποδειξη υπογεγραμενη απο τον Μαργαριτη Ρεβη ο οποιος ελαβε 6 ταλαρα για να ζωγραφισει την εκκλησια.Αυτο συμβαινει το 1791. Μερικα χρονια αργοτερα δηλαδη τον Μαρτη του 1799 μας πληροφορει ο παπα-Στεφανος Χαρτοφυλακας οτι <<....επουλησα στον Σταματελο Χαρτοφυλακα τρια μανουαλια ξυλινα καινουρια καμωμενα με τον τορνο για την μονη του Αγ Νικολαου εις το χωριον Βαλανειο και πλερωθηκα 3 ταλαρα ασημενια>>
Λιγο πριν τα Χριστουγεννα του 1798 πληροφορουμαστε οτι << εδωκα στον παπα-Στεφανη Χαρτοφυλακα μια.... ιερα σκευη μεταξωτα πρασινα,δαμασκηνο φελονι,υπομανικα,ιερα καλυματα,ζωνη,ενα αντιμισιο καινουριο,ενα δισκαρι,εναν αστερισκο,ενα δισκοποτηρο,ενα ευαγγελιο και μια φυλλαδα για την εκκλησια του Αγ Νικολαου στο Βαλανειο και ελαβα την πλερωμη μου απο τον ανωθεν παπα ταλαρα ασημενια δεκα...βεβαιωνω Διονυσιος μοναχος Μωραιτης>>
Ακομα γνωριζουμε οτι ο μαστρο-Νικος Κεφαλωνιτης απο την Κορακιανα(σωγαμπρος των Κρασακηδων) αναλαμβανει το ''ματασυρμα'' και την επισκευη της στεγης καθως και ελλες εργασιες επισκευης.
Τελος να πουμε οσον αφορα τους αδελφους οτι αριθμητικα υπερεχουν οι Χαρτοφυλακες,επονται οι Κωστελετοι αλλα συμμετεχουν με εναν αντιπροσωπο οι Ραδαιοι,οι Βαγιωνητιδες ,ενω μετα το 1800 εμφανιζονται και οι Κρασακηδες!
