Βρισκόμαστε στα 1874.Ο Σταμάτης Κυριάκης ο γιός του Στεφανή εδώ και μερικά χρόνια έχει αναλάβει το γκουβέρνο της οικογένειας.Ο συχωρεμένος ο πατέρας του,τους άφησε χρόνους εδώ και καιρό. Υστερα απο λίγα χρόνια τον ακλούθησε και η μάνα του η Στάθω κόρη του Γιαλοψού.
Eτσι όλη η έγγνεια και το ιντερέσο έπεσε στις πλάτες του Σταμάτη.Ο συχωρεμένος του άφηκε και δύο αδερφές ανύπαντρες,μεγαλύτερες σε ηλικία από κείνον,και τόχε μεγάλο βάρος.Δεν ήταν και καμία οικογένεια με πολλά εισοδήματα και αυτό δυσκόλευε κάπως τα πράγματα.
Με τα πολλά κατάφερε και πάντρεψε την μεγαλύτερη τη Βαρβάρα. Όχι ότι είχανε μεγάλη διαφορά με τη Μαρία,δύο χρόνια όλα και όλα τις χωρίζανε. Έδωκε ο θεός και στραβώθηκε ο γαμπρός,όχι δηλαδή πως η νύφη ήτανε άτυχη από ομορφιά,αλλά όπως και να το κάνεις ο γαμπρός είχε καλλίτερο πρόσωπο στην κοινωνία.Επήρε που λέτε η Βαρβάρα το Θωμά από την οικογένεια του Μπέκα που ήτανε δεύτερη βολά παντρεμένος αλλά είχε χτήματα περσά. Η Βαρβάρα έκανε όλο θυγατέρες που στο τέλος της ζήσανε μόνο δύο.Ελλείψει αρσενικών ήτανε κλερονόμες. Αυτές ήτανε η Μαρία(Μαρούλω) και η Χρυσάνθη(μάνα του Χαρίλαου)
Ας γυρίσουμε όμως στον Σταμάτη που του είχε μείνει η εγγνοια της Μαρίας. Η Μαρία κόντευε τα 28 και έπρεπε να βρεθεί τρόπος να αποκατασταθεί.Δεν τόχε σε τίποτα το χωριό να την πιάκει στο στόμα του.Τον έπιανε τρέμουλο στην σκέψη ότι θα μπορούσε να καταλήξει σαν την Τριανταφυλιά του Νικολέτου που αφού την είχανε μολέψει καμπόσοι στο τέλος δεν την πήρε κανένας.Προσπαθούσε ο άχαρος να της πάρει καμιά κουβέντα μπας και καταλάβει ποιος της αρέσει και το βράδυ στον καφενέ στύλωνε τ'αυτιά του μήπως και ακούσει το ενδιαφέρον κανενός για την Μαρία.
Έτσι περνούσε ο καιρός και το καλό μαντάτο δεν έμπαινε στο περιαύλο του.Ένα βράδυ στον καφενέ έλαχε να κάτσει μαζί με τον Στάθη το Βασιλάκη το γιο του Παναγιώτη.Πίνανε ένα μπρούσκο,που ο θεός να το κάμει κρασί,σκέτος ''ξυνίτας'' ήτανε.Πάνω στην κουβέντα για τα κρασιά ο Στάθης τούπε πως έχει ένα κρασί διαμάντι και πως θα τούφερνε την επομένη ένα μποτιλιόνι στο σπίτι να το δοκιμάσει.Πράγματι την άλλη μέρα ο Στάθης φάνηκε μπονφεστίδος, με το μποτιλιόνι διαμάσχαλα και μετά τα ευχαριστώ είπανε να το τιμήσουνε.Ο Σταμάτης αισθανότανε άσχημα που δεν είχε κάτι να ανταποδώσει και το είπε με κάποια συστολή στον Στάθη που χαμογέλασε και του είπε ''Δεν μου δίνεις την Μαρία''.Κόντεψε να πέσει από το σκάνιο ο Σταμάτης.Δεν ήθελε πολύ,μόλις συνηλθε λίγο, συμφώνησε αμέσως.Λίγο-πολύ το ίδιο έπαθε και η Μαρία,της έπεσε η κάνιστρα με τα ασπρόρουχα,που κρατούσε μόλις έμαθε τα νέα.Δώσανε τα χέρια και συμφωνήσανε την επομένη να βρεθούν στο σπίτι του γαμπρού για τις λεπτομέρειες.
Οι λεπτομέρειες τελικά δεν ήταν τόσο λεπτομέρειες αφού ο Στάθης ζήτησε προίκα που ξεπερνούσε τις δυνατότητες του Σταμάτη.Ξέχασα να αναφέρω ότι ο Στάθης ήταν αμαξηλάτης και ήθελε να πάρει μεγαλύτερο αμάξι και αφού ο Σταμάτης δεν είχε τάλαρα να του δώκει βολευότανε και με μερικά χτήματα.Επιπλέον ήθελε όσα θα συμφωνούσανε να πηγαινανε να κάμουνε αρεσκειά στον νοδάρο το Βασιλάκη.Στραβομουτσούνιασε ο Σταμάτης γιατί ο γαμπρός τον περνούσε ''τέλεια για μπαιγνιο''αλλά είχε χάρη που είχε δώκει λόγο και δεν μπορούσε να τον πάρει πίσω γιατί θα γενότουνε ρεντίκολο σε όλο το χωριό από τα πολλά κομμέντα.Εντάξει μομπίλια δεν είχε να του δώκει αλλά τα φουρλαμέντα τα είχε.Έκαμε κόντο λοιπόν και αποφάσισε.
Τελικά ο νοδάρος κατέγραψε
1 στρώμα πηχών 16 με τα προσκέφαλά του γιομισμένα με μαλλί δεκαριών δέκα 2 σινδόνια ωσαύτως αγοραστά 1 ιματιοθήκη-κασέλα καρίτζινη 1 μπακαλέτο επιδιορθωμένο 5 υποκάμισα αγοραστά 5 μπόλιες 4 φασκιές μπουχανιές 4 τζιπούνια κοντομάνικα 1 καμιζιόλα εξ εριούχου 4 σάρτζες 1 ροκέτο μουσελένιο 3 μέριζες(2 μπαμπακένιες 1 λινή) 4 ζεύγη περιποδίων/σκαρτσούνια 4 μπράτζα ντεμέλες επιδιορθομένες
Ακόμα 9 ριζάρια ελιές στα Μαριολάτικα Ένα χωράφι ποτιστικό σε δύο σκάλες στο ίδιο μέρος Ελιές ριζάρια 21 στην Κοκκυκιά με υποτέλεια 1/4 στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στα Νερούλια και τόπο λογγώδη στην ίδια περιοχή
Τελικά ο Στάθης αποδείχτηκε καλός οικογενειάρχης αν και λίγο παραδόπιστος.Επειδή στην ζωή όλα είναι δανεικά απόκτησε τουλάχιστον τρεις θυγατέρες για να έχει και αυτός το γουργούρι του Σταμάτη. Την Κατερίνα,την Κωνσταντίνα και την Ελισάβετ.Πάντως τις πάντρεψε όλες με Βαλανίτες!!
Σήμερα ο ερχομός της Πρωτοχρονιάς συνοδεύεται συνήθως από μιαν έξοδο σε ένα εστιατόριο και για τους νεώτερους σε κάποιο ''ορθάδικο'' δίπλα σε πολλούς αλλά άγνωστους ανθρώπους.Αν επιχειρήσουμε να γυρίσουμε το ρολόι του χρόνου πίσω,τα πράγματα ήταν αρκετά διαφορετικά.Μπορεί στο παλάτι του βάιλου να μαζευότανε τα μέλη της διοίκησης για να καλωσορίσουν τον νέο χρόνο,η σε κάποιο αρχοντικό τση χώρας τα μέλη του κονσέγιου πλαισιωμένα από αβοκάτους,ντοτόρους και νοδάρους,αλλά η πραγματική προσέγγιση της πρωτοχρονιάς γινόταν στα χωριά.
Εκεί οι άνθρωποι όντας δεμένοι με την γη τους-όσοι είχαν- όλες οι δραστηριότητες των γιορτών ήταν συνυφασμένες με αυτήν.Μπορεί να πίστευαν απλοϊκά στο Χριστό,αλλά παράλληλα υπήρχαν οι αναράιδες,τα τελώνια,οι καλλικάτζαροι και ένα σωρό άλλες δοξασίες κατάλοιπα παγανιστικά που συνυπήρχαν μέσ'το μυαλό τους.Δεν είναι τυχαίο ότι τις μέρες των ''γιορτόνε'' πρόσφεραν άσπαστα καρύδια ,αμύγδαλα,κουκουνάρια και λεπτοκάρυα
Αν υπήρχε καμιά παχιά κότα προοριζόταν για το παραδοσιακό αυγολέμονο. Ο κόκκορος συνήθως πήγαινε ρεγάλο στον άρχοντα,μαζί με καρπούς της γης,να τον έχει ο θεός καλά να τους διαφεντεύει.Η πιτσιρικαρία από το χάραμα ακόμα ξεχυνόταν στους δρόμους να ευχηθεί και να λάβει στρίνες,έχοντας κρεμασμένη στον λαιμό την μπούρσα,ελπίζοντας σε κάποιο νόμισμα.Για να το πετύχουν ξελαρυγγιάζοταν λέγοντας ''Αυγά πουλιά ,στάρια ,γεννήματα και αρσενικά παιδιά''
Αυτές τις μέρες πάντως τον πρώτο λόγο τον είχε η νοικοκυρά.Ήταν αυτή που θα ετοίμαζε τις τηγανίτες και ότι άλλο καλό άντεχε η τσέπη του νοικοκύρη.Αυτή θα ανακάτευε τις στάχτες στην ωγνίστρα ευχόμενη το ''αυγά πουλιά'' .Ακόμα μάζευε την στάχτη από τα Χριστούγεννα μέχρι των Φώτων για να την σκορπίσουν στο αμπέλι την πρώτη του Φλεβάρη που ήτανε η γιορτή του Αη Τρύφωνα γιατί πίστευαν ότι καταστρέφει τον σκάθαρο τη λάλα και το μάστακα.
Η κορυφαία στιγμή όμως κατά την γνώμη μου ήταν όταν η νοικοκυρά την ημέρα της Πρωτοχρονιάς πριν ακόμα φέξει άναβε την ωγνίστρα με τριώ λογιώ ξύλα.Βάνανε ελιά ,περνάρι και κεπαρύσσι και όσο φουντώνανε και καιγώτανε διώχνανε τα κακά πνεύματα και ότι κακό τρογύρνανε την οικογένεια. Ανεβαίνανε οι σπίθες και ορμούσανε από τις χαραμάδες της στέγης να βγούνε όξω να ανταμώσουμε τα τελευταία άστρα.Και μπερδευότανε με τις σπίθες των γειτόνων και γινότανε πιο ισχυρή η ευχή.
Όπως έλεγε η νόνα,που και αυτηνής τσι τόχε πει η νόνα της και αυτηνής κάποια άλλη νόνα το ξύλο της ελιάς απο ευλοημένο δεντρο θα έφερνε όλα τα καλά και στάρια και γεννήματα και σταφύλια.Έπειτα το κεπαρύσσι θα έφερνε σερνικά παιδιά να συνεχιστει η ράτσα και ο κόσμος όλος,Τέλος το περνάρι σκληρό και δυνατό ξύλο θα έφερνε την υγειά
Χρειαζότανε οι άνθρωποι τότε αυτές τις ελπίδες γιατί η ζωή ήταν δύσκολη.Όταν τους βρίσκανε συμφορές και νοιώθανε οτι τους ξέχασε και ο θεος καταφεύγανε και σε τέτοιες διαδικασίες,που όμως είχανε μια ομορφιά.
