OIKOΓΕΝΕΙΑ ΜΕΣΗΜΕΡΗ(1)

 Το επώνυμο των Μεσημέρη,ανήκει σε κείνη την ομάδα των επωνύμων που έχουν σχέση με τον χρόνο.Κατά την έρευνα του ο Κόλλας εντόπισε το επώνυμο σε τρία χωριά που δεν απέχουν ιδιαίτερα το ένα από το άλλο.Συγκεκριμένα στις Βατωνιές το 1530,την ίδια εποχή στους Ραφαλάδες και στους Πάγους το 1550.Δεν γνωρίζουμε τίποτε περισσότερο για την τύχη αυτών των οικογενειών

    Σήμερα το επώνυμο των Μεσημέρη,απαντάται στους Καλαφατιώνες,στους Αγίους Δούλους και στο Βαλανειό.                    Στους Καλαφατιώνες σύμφωνα με την έρευνα Γραμμένου εμφανίζεται ο Γερόλιμος Μεσημέρης το 1628 και φέρει το παρωνύμιο (παρατσούκλι)Τζαρής.Είναι εργάτης σε ασβεστοκάμινο και αυτή του η ασχολία μας κάνει να συμπεράνουμε ότι ήταν πιθανόν μέτοικος στο χωριό για το μεροκάματο και προφανώς βρήκε πρόσφορο έδαφος και παρέμεινε                                                                                                                                                                                                                    Στους Αγίους Δούλους τους συναντάμε περίπου την ίδια εποχή και με τα μέχρι σήμερα τεκμήρια,δίνεται η αίσθηση ότι είναι λίγο παλαιότεροι,αφού ο Φερδερίγος Μεσημέρης γιός του Τζανή  είναι κοντόσταυλος του χωριού.Επίσης συναντάμε τον Τζουάνη (Γιάννη) του π' Γεωργίου πιθανόν πατέρας του Φερδερίγου.Μπορεί και αυτός να ήρθε στο χωριό λόγω της ιδιότητας του.Ίσως κάποια κατοπινή πιο ενδελεχής έρευνα μας αποκαλύψει την κοιτίδα τους.

     Όσον αφορά το Βαλανειό τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα αφού γνωρίζουμε ότι ο πρώτος Μεσημέρης ο  κυρ Δήμος ήρθε στο χωριό σαν σώγαμπρος από τους Αγίους Δούλους.Φτάνει στο Βαλανειό το 1749 για να παντρευτεί την Λουτσία την κόρη του Γιάννη Πασχαλίγου(Pasqualigo).Άν κρίνουμε από τον οικιστικό χώρο που καταλαμβάνουν σήμερα οι Μεσημέρηδες και λαμβάνοντας υπ'όψιν και τους γάμους των θυγατέρων τους με τους Βασιλάκηδες θα πρέπει να κατείχαν ένα σημαντικό κομμάτι που περιλάμβανε την μετέπειτα αγορά του χωριού (φόρος) και την περιοχή γύρω από αυτόν.

    Η επιλογή του Δήμου σαν γαμπρού,αλλά και της χρονικής στιγμής του γάμου,δεν πρέπει να έγινε τυχαία από τον Πασχαλίγο,αφού λίγο μετά τον γάμο τις 15 του Ιουλίου πεθαίνει αφού ήταν άρρωστος από χτικιό (φυματίωση).Ο γάμος γίνεται στις 20 του Γενάρη , το ζευγάρι ξεκινάει την ζωή του και αποκτάει τρεις γιους,τον Νικολέτο το 1752,μετά από ένα διάλειμμα εννέα ετών το 1763 τον Σπύρο και τέλος το 1765 τον Σταματέλο.Όσον αφορά την κοινωνική τους ζωή αυτό που κάνει εντύπωση είναι ότι τους συναντάμε συχνά σαν αναδόχους σε γάμους και βαφτίσια τόσο με συγχωριανούς όσο και με άτομα που κατοικούν στην Πόλη,που σημαίνει ότι ο Πασχαλίγος η ο ίδιος ο Μεσημέρης είχαν ευρύτερο κοινωνικό κύκλο.

   Το τελευταίο παιδί ο Σταματέλος στάθηκε άτυχος αφού πέθανε στα 17 του χρόνια,την ίδια μέρα που παντρεύτηκαν οι γονιοί του.Ο εφημέριος μας πληροφορεί ότι πέθανε από θέρμη (υψηλός πυρετός) και θάφτηκε στον Άγιο Αρσένη.Οι δύο άλλοι γιοί ευτύχησαν να είναι γενάρχες δύο σημαντικών κλάδων που θα παρουσιάσουμε στην επόμενη ανάρτηση

ΤΙ ΕΤΡΩΓΑΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

Παρατηρώντας το πλήθος των εκπομπών μαγειρικής που κατακλύζουν την τηλεόραση,σκεπτόμουν κατά πόσον η διατροφή ενός λαού παίζει ρόλο στην γενικότερη πρόοδο του.Επειδή δεν είμαι και τόσο περήφανος για τα επιτεύγματα των Νεοελλήνων φαντάζομαι ότι οι αρχαίοι Ελληνες μπορεί να υστερούσαν στην γκάμα των φαγητών,αφού δεν είχαν μακαρόνια και κιμά και διάφορα άλλα,όμως σίγουρα υπερτερούσαν στην πρόσληψη σωστής τροφής ,διαφορετικά δεν μπορώ να εξηγήσω πως έφτιαχναν Παρθενώνες και νικούσαν τους Πέρσες.

   Έτσι αν επιχειρησουμε ένα ταξίδι στις γευστικές συνήθειες των προγόνων μας ο πρώτος σταθμός θα είναι σίγουρα το ψωμί και τα παράγωγα του.Η καλλιέργεια των δημητριακών θεωρούταν ιερή ασχολία.Δεν είναι διόλου τυχαίο που οι προγονοί μας έφτιαξαν ολόκληρη θεά προστάτιδα των δημητριακών.Μιλάμε βέβαια για την Δήμητρα που παρεπιπτόντως λεγότανε και Σιτώ.

   Όλες οι πεδινές εκτάσεις σπέρνονταν με δημητριακά που συχνά δεν έφτανε η παραγωγή να θρέψει τον πληθυσμό και κατέφευγαν σε εισαγωγές από την Σικελία,Αίγυπτο και τον Εύξεινο Πόντο.Τα πρωτεία είχε το σιτάρι σαν πιο δημοφιλές παρ όλο που η κρίθη (κριθάρι) ήταν παλαιότερη.Η κρίθη όμως χρησιμοποιουνταν στις αναίμακτες θυσίες.

  Η κατεργασία ξεκινούσε με το λίχνισμα δηλαδή την απομάκρυνση του άχυρου γι αυτό διαλέγανε τις ημέρες που φύσαγε.Ακολουθούσαν κατά περίσταση ξεπλύματα η καβουρδίσματα έτσι ώστε ο καρπός να είναι έτοιμος να αλεστεί.  Ένας πρώτος τρόπος κοπανίσματος των δημητριακών ήταν μέσα σε  σκαμμένα τεμάχια από κορμούς δέντρων(όλμοι) μέχρι να εφευρεθεί ο πέτρινος χειρόμυλος.

  Αρχικά αυτή ήταν ασχολία των θεραπαινίδων αλλά σιγά-σιγά εξελίχθηκε σε επάγγελμα το ''μυλωθρικόν'' όπως υπήρχαν και μεταπράτες που εμπορευόταν τα παράγωγα των δημητριακών οι λεγόμενοι ''αλφιταμοιβοί''.Από το πρώτο άλεσμα αφού απομάκρυναν τα άλευρο από το χοντρό υπόλειμμα έφτιαχναν τον χόνδρο αυτό που σήμερα ονομάζουμε πλιγούρι.Επίσης έφτιαχναν ένα είδος χυλού τον ''πόλτο'' με αλεύρι ,νερό και καρυκεύματα.Η ''πτισάνη''ήταν χυλός απο χονδροαλεσμένο κριθάρι που το έδιναν στους αρρώστους.Η ''μάζα'' ήταν αλεσμένο κριθάρι πλασμένο σε γαλέτα που το έδιναν σε αυτούς που έλειπαν συχνά από το σπίτι,δηλαδή στους αγρότες και τους στρατιώτες.

   Toυς άρτους τους έψηναν με πολλούς τρόπους και σε πολλά διαφορετικά σχήματα.Αλλους τους έψηναν απευθείας πάνω σε κάρβουνα ενώ μερικούς κατά το ψήσιμο τους αλοιφαν με λάδι η λίπος.Ακόμα τους έβαζαν κάτω από την θράκα η και ακόμα τους έψηναν σε σχάρες.Ακόμα τους τηγάνιζαν και τους περιέχυναν με μέλι.
Το πιο νόστιμο ψωμί γινόταν σε κλιβάνους κατά κανόνα πήλινους.Επειδή ζούσαν σε ταξική κοινωνία φυσικό ήταν να υπάρχουν άρτοι διάφορης αξίας.Υπήρχαν λοιπόν οι ρυπαροί άρτοι που περιείχαν κυρίως πίτυρα,αλλά και μία καλύτερη κατηγορία που περιείχε μισό πίτυρο και μισό άλευρο.Βέβαια η ανώτερη τάξη έτρωγε καθαρό σταρένιο ψωμί.

     Επειδή με το πέρασμα του χρόνου ο ουρανίσκος των προγόνων μας άρχισε να γίνεται πιο απαιτητικός,άρχισαν να κατασκευάζουν  διάφορα αρτοσκευάσματα με αλμυρή,πικάντικη η γλυκιά γεύση.Το είδος αυτών των εδεσμάτων ονομαζόταν ''πλακούντες'' και είχαν πολλά σχήματα και ονομασίες.Σημαντική παρουσία σε αυτά είχε το μέλι αλλά και το σουσάμι.Μάλιστα έναν πλακούντα με αυτά τα υλικά έδιναν στις νεόνυμφες για γονιμότητα.Απο κει και πέρα λειτουργούσε και η φαντασία των παρασκευαστών.Χαρακτηριστικό είναι ότι έφτιαχναν κάτι που έχει φθάσει μέχρι τις μέρες μας με μικρή παραλλαγή.Συγκεκριμένα δημιουργούσαν μία μάζα από αποξηραμένα σύκα που την πανάριζαν με αλεύρι και την έβαζαν στο ήλιο να στεγνώσει και την κράταγαν για τον χειμώνα.Και βέβαια το όνομα της ήτα ''συκομαγίδα''

        Σε επόμενη ανάρτηση θα μιλήσουμε για τα ψάρια.

ΤΟ ΛΟΥΤΡΟΥΒΙΟ

   Το κτήριο ήταν χαρακτηριστικό πέτρινο με αρκετά χρόνια στην πλάτη του.Ο χρόνος είχε αρχίσει να το σκάβει αδηφάγα σαν ν'άθελε να υπογραμμίσει ότι τίποτε δεν μένει αιώνιο.Κάποτε διέθετε δίριχτη στέγη που κάποια στιγμή αισθάνθηκε το πεισματάρικο βάρος των χρόνων της και αφέθηκε να καταρρεύσει.Ένας εσωτερικός πέτρινος τοίχος υψώνονταν στο σημείο του καβαλάρη με ενσωματωμένη σκατζιά  στα σωθικά του που προφανώς χώρισε σε απροσδιόριστο χρόνο  τον αρχικά ενιαίο χώρο.

                              Η οικογένεια χρησιμοποιούσε τον όρο ''λουτρουβιό'' για τον συγκεκριμένο χώρο.Εγώ τον γνώρισα ως σταύλο.Χωρισμένο με τάβλες πάλευε να εξυπηρετήσει τις χωροταξικές ανάγκες ενός γαϊδάρου που μου διαφεύγει το όνομα του καθώς τα ζωντανά μας ήταν ''βαπτισμένα''.Τον υπόλοιπο χώρο μοιραζόταν τρία πρόβατα και η γίδα μας η Λιλή.Ένα αυτοσχέδιο πατάρι από σκόρτσα χρησίμευε για αποθήκευση του σανού.Δίπλα στην πόρτα,ακουμπισμένα στον τοίχο,ανάκατα γεωργικά εργαλεία.

  Αργότερα,όταν τα ζώα μετακόμισαν σε καλλίτερο προάστιο,άρχισε μία διαδικασία ξηλώματος των κατασκευών αφού πια δεν είχαν κάτι να προσφέρουν.Ακολούθησε το πιο δύσκολο κομμάτι αυτό της μεταφοράς της κοπριάς,που αύξησε τις λιποθυμικές τάσεις με την έντονη μυρωδιά της,αλλά μας ξεχρέωσε με το παραπάνω όταν έφτασε η ώρα της συγκομιδής των ζαρζαβατικών.Κάπου στην άκρη του χωμάτινου δαπέδου ένας χώρος στρωμένος με λευκή ποταμίσια πέτρα απασχόλησε για λίγο την σκέψη μου προσπαθώντας να καταλάβω την χρησιμότητα του.Δίπλα προεξείχε η μακρόστενη καμπούρα ενός ξύλου που τότε πίστεψα ότι ήταν κατάλοιπο του παχνιού των ζώων.

     Είχε περάσει κοντά μία δεκαετία από τότε που αποφασίστηκε η ενσωμάτωση της Κέρκυρας αντάμα με τα υπόλοιπα νησιά στον κορμό της υπόλοιπης Ελλάδας.Οι χωρικοί προσπαθούσαν καθένας με τον τρόπο του να βρει την θέση του στο νέο τοπίο.Τα τέσσερα εναπομείναντα παιδιά του Δήμου Κωστελέτου προσπαθούσαν όπως όλοι.Ο Παναγιώτης(Γιάχος) ήταν ο μεγαλύτερος και ακολουθούσε ο Σπύρος (Τσικιντρής) ο Θωμάς (Μπόνης) και ο μικρότερος ο Φιλιππής (Νταβάς).                            

      Φαίνεται ότι τα αδέλφια έστησαν ένα λουτρουβιό που εξυπηρετούσε τις ανάγκες της οικογένειας αφού είχαν αρκετή κτηματική περιουσία.Δεν είναι τυχαίο ότι ο παππούς τους ο Αθανάσης αναφέρεται στα τεκμήρια ως μισέρ παρόλο που ο τίτλος είχε ξεφτίσει την εποχή που έζησε.Το λουτρουβιό πιθανόν ήταν μονολίθαρο που το γύριζε ένα άλογο.Δεν υπάρχουν θύμησες για συμμετοχή του Παναγιώτη στην οικογενειακή επιχείρηση.Σίγουρα οι υπόλοιποι συμμετείχαν αφού κυκλοφορούσε μία φήμη διένεξης μεταξύ τους που κατάληξε στο σπάσιμο του ποδιού του αλόγου που ήταν βασικό εργαλείο της δουλειάς.Η αποχώρηση από την συντροφιά του Θωμά ίσως εξηγεί κάποια πράγματα.

  Ο Σπύρος ο Τσικιντρής συχνά -πυκνά πέρναγε από την Κάτω Ρούγα,την γειτονιά που κυριαρχούσαν οι Κρασάκηδες,αν και τα τελευταία χρόνια είχαν εισχωρήσει οι Κεφαλωνίτηδες και οι Στραβοράβδηδες σαν σώγαμπροι.Πήγαινε στα χτήματα της οικογένειας πότε στα Ρόγγια και στις Ράχες,πότε στο Ρικίνι. Αυτή η διαδρομή του έφερνε θύμησες τότε που τον πιάσανε οι χωροφυλάκοι μετά από προδοσιά και τον πηγαίνανε στους Καρσάδες για τα περαιτέρω. Ήταν η εποχή που απαγορευότανε το φύτεμα του ταμπάκου,αλλά ήταν κοινό μυστικό ότι όλοι σχεδόν οι χωρικοί φύτευαν κυρίως για προσωπική χρήση αλλά καμιά φορά για υποτυπώδες μικροεμπόριο.Κάπου εκεί κοντά στην Παντάνασσα τους ξέφυγε γιατί είχε ψηλό και δυνατό κορμί.Τώρα όλα αυτά ήταν περασμένα ξεχασμένα,άλλο πράγμα τραβούσε την προσοχή του

   Εδώ και καιρό δεν μπορούσε να πάρει τα μάτια του απο μία λυγερόκορμη καρυδιά εκεί κάτω στο Σώχωρο.Την κοίταζε και την ξανακοίταζε.Ητανε μεσα στον κήπο του Γιάννη του Στραβοράβδη και σκεφτότανε αν θα του την έδινε.Ήτανε ότι πρέπει για να φτιάξει βίδες για το πιεστήριο και το τόρκολο.Την άλλη μέρα του μήνυσε πως τόνε θέλει και η συνάντηση κλείστηκε για το βράδυ.Ο Σπύρος είχε μεγάλη αγωνία που ίδια της θυμότανε τότε που πήγε να χαλέψει για γυναίκα του την Κατερίνα.Τελικά η συμφωνία έκλεισε πιο εύκολα απ'ότι περίμενε και σ'αυτό ίσως έπαιξαν ρόλο οι δύο κούπες μπρούσκο που κατεβάσανε.Στο τέλος ο Γιάννης τούπε ότι καλλίτερα που έγινε έτσι γιατί έτσι κι αλλιώς έκανε κάκοψα καρύδια.

   Το συμβόλαιο θα το έφτιαχνε ο νοδάρος του χωριού ο Αναστάσης Βασιλάκης που είχε το κάγκελο του στην πλατεία του χωριού στο φόρο.Ευτυχώς δηλαδή γιατί κάποιες μέρες χρησιμοποιούσε το δεύτερο πάτωμα του αρχοντικού του Λάσκαρη στους Αηδούλους.Ο Κωστελέτος έπρεπε μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να την έχει κόψει,αλλά στο μεσοδιάστημα ο Στραβοράβδης έπρεπε να την προσέχει σαν τα μάτια του διαφορετικά θα πλήρωνε ρήτρα 12 τάληρα.Αν τυχόν ξεραινόταν από φυσικά αίτια δεν θα πληρωνόταν.Οταν θα την έκοβαν τα λιανόξυλα θα τα έπαιρνε ο Γιάννης και τον κορμό ο Σπύρος.

  Το λουτρουβιό έχανε κάπου κάπου και από μία πέτρα σαν τα παιδιά που αφήνουν το πατρικό όταν η ανάγκη τα σπρώχνει.Θυμήθηκα την καμπούρα του ξύλου και βάλθηκα να το ανασκάψω.Ολόκληρος κορμός βρισκόταν εκεί και περίμενε υπομονετικά 130 χρόνια κάποιον να τον ανακαλύψει.Φαντάζομαι ότι πρέπει να ήταν ο κεντρικός άξονας που συγκρατούσε τα λιθάρια και από την τρύπα στην μέση περνούσε το ξύλο που έζευαν το άλογο.Το ξύλο μάλλον έμοιαζε για κυπαρίσσι χωρίς να είμαι σίγουρος,οπότε η συνάντηση με την καρυδιά μάλλον δεν θα γίνει ποτέ!!

O ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΑΙ Η .....ΑΓΓΕΛΙΚΗ

    To ξύλινο πορτόνι έχασκε ορθάνοικτο.Μάλιστα η μία του πλευρά είχε αποχωριστεί τελείως απο την μπερτουέλα που το στήριζε κάποτε και κρεμότανε σαν να περίμενε την μοιραία μέρα που θα ξάπλωνε στο γρασίδι.Κανείς δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται να προλάβει το αναπόφευκτο.Οι κάτοικοι του  δεν διαμαρτύρονταν ποτέ ,παρά μόνο οι επισκέπτες μουρμούριζαν κάτι μισόλογα βλέποντας την απαξίωση του χώρου.Μετά τους απορροφούσαν οι δικές τους έγνοιες και ο χρόνος κυλούσε χωρίς τίποτε ν'αλλάζει.

    Η Αγγελική δρασκέλισε το πάτημα,έριξε μιά ματιά γύρω της σαν νάθελε να σιγουρευτεί ότι ήταν μοναχή της και πήγε και στάθηκε πάνω από δύο τάφους.Στεκόταν εκεί χωρίς να σαλεύει,αμίλητη σα να ταξίδευε σε χρόνους και τόπους μακρινούς και ανταριασμένους.Πράγματι το μυαλό της κύλησε πίσω,πολύ πίσω τότε που το κεφαλι της στολίζανε καστανόξανθες μπούκλες.Ήτανε όμορφη κι από καλό σπίτι.Ο πατέρας της είχε τόσα ριζάρια ελιές και κήπους και χωράφια και λουτρουβιό δικό τους που όλοι τονε φωνάζανε μισέρ Νικολέτο!Τα περισσότερα τάχε βρεί από τον πατέρα του μα και τούτος άξιος ήτανε.Ο παππούς είχε αποκτήσει ένα σκαρί τάχαμου για να ψαρεύει αλλά η αλήθεια ήτανε ότι έκανε λαθρεμπόριο λαδιού.Πίστευε ότι η φορολογία στην εξαγωγή λαδιού που επιβάλλανε οι Βενετοί ήτανε σκέτη κλεψιά γι αυτό μαζί με κάτι άλλους είχανε βρεί ένα απόμερο λιμανάκι κάπου εκεί κοντά τσου Καρσάδες και κάνανε την δουλειά τους.Αυτό που έμεινε σαν θύμηση απο τον παππού ήτανε τα βιβλία που της έφερνε απο τα ταξίδια του.Αργότερα αυτά τα βιβλία λειτούργησαν σαν λίπασμα στο άγονο μέχρι τότε μυαλό της.

   Ο αδερφός της ο Κωνσταντής,δυό χρόνια μεγαλύτερος ήτανε το καμάρι του μισέρ Νικολέτου.Λογάριαζε να τον παντρέψει με την θυγατέρα του σιόρ Γιάκομου,ν'αυγατήσουνε τα χτήματα και τα τάλαρα να γίνουνε μεγάλοι και τρανοί.Όμως όποιος λογαριάζει χωρίς να υπολογίζει το ριζικό βρίσκεται χωρίς να το περιμένει στο κατώι της ζωής.Έτσι τα επόμενα χρόνια χτύπησε την πόρτα του χωριού εκείνη η καταραμένη ευλογιά και έκοψε τα καλλίτερα λουλούδια.Μέσα σ'αυτά και τον Κωνσταντή!

    Μετά απ'αυτό ο πατέρας έγινε άλλος άνθρωπος.Η μάνα είχε φύγει αρκετά χρόνια πριν και δεν υπήρχε κάποιος να κρατάει το ίσο στην οικογένεια. Ερημιά κι ακλεριά πλάκωσε την ζωή της Αγγελικής.Δεν έλεγε να φέξει γι αυτήνε ώσπου γνώρισε τον Πίπη της.Επεσε να τη νε φάει ο γερο Νικολέτος γιατί ο Πίπης είχε μονάχα τα χέρια του και κάτι κηπούλια από τον συχωρεμένο τον πατέρα του.Όμως εκείνη είχε βρει την αχτίδα που της έλειπε στα μάτια του Πίπη και έτσι μιά μέρα έβαλε σ'ένα μπόγο λίγα ρουχαλάκια και τις κεντητές ντεμέλες για να θυμάται την μάνα της και έφυγε.

        Ξαφνικά σαν κάτι να την ταρακούνησε,βγήκε από λήθαργο του μυαλού της.Κοίταξε αλαφιασμένη γύρω της και ένοιωσε σαν να την πλάκωνε ο ίσκιος των πελώριων κυπαρισσιών.Κίνησε να φύγει,είχε αργήσει και είχε υποσχεθεί στον Πίπη της πως θα του μάζευε αγριολάχανα για τσιγάρι που τόσο του άρεσε.Από τότε που χάσανε τα δύο αγόρια τους η Αγγελική κόλλησε πάνω στον Πίπη,μόνο σ'αυτόν έβρισκε γαλήνη.Ασυναίσθητα το χέρι της ψαχούλεψε την ασκωμένη μπροστούρα της να σιγουρευτεί ότι είχε μαζί την μικρή κοπίδα για τα χόρτα.                                                                                                                                             Ξεκίνησε για το πορτόνι βιαστικά με κίνδυνο να σπεθιστεί μέσα στα ψηλά χόρτα που φυτρώνανε εδώ και κει τούφες -τούφες ενώ την ματιά της τράβαγαν τα άσπρα,κίτρινα και μωβ λουλούδια που ξεπρόβαλαν από παντού.Τότε η άκρη του ματιού της έπιασε μίαν ανθρώπινη φιγούρα στην βορεινή πλευρά του νεκροταφείου.Ηταν ασπροφορεμένη χωρίς να ξεχωρίζει αν ήταν άνδρας η γυναίκα,ενώ μία απαλή ομίχλη την περιέβαλλε.Η περιέργειά της έβαλε απότομο φρένο στην βιαστική πορεία της.Τον πλησίασε,τον μέτρησε με το βλέμμα και τον ρώτησε με την χαρακτηριστική χροιά της φωνής της

                                                                                                                               -  Ποιός είσαι μάτια?Δεν σ'έχω ματαδεί κατά δω! 

                                        -Περαστικός είμαι κυρά μου!  

                                                                                                                    -Τι περαστικός δηλαδή,οι περαστικοί από κάπου έρχονται και κάπου πηγαίνουν και κάποιο σκοπό θα έχουν μες στο τσερβέλο που κουβαλούνε.Πώς σε λένε αλήθεια?                                         

     -Δεν βλέπω να ξεμπερδεύω από σένα κυρά μου,της είπε κάπως ταραγμένος,γι αυτό θα σου συστηθώ.Άγγελος Μιράρ!                                                                                                                                -Γάλλος είσαι μωρέ απ'αυτούνους που φυτέψανε το δέντρο τση λευτερίας? 

                                                                                                                      -Όχι όχι δεν κατάλαβες καλά.Άγγελος ουράνιος,ανήκω στην τρίτη λεγεώνα με τον βαθμό του υπασπιστή στα Χερουβείμ.   

       -Πάει σούστριψε! Και δε μου λες,πούναι τα φτερά σου και μη μου αρχινήσεις τσι παγαποντιές γιατί εγώ το ξέρω στα σίγουρα ότι οι άγγελοι έχουν φτερά.                                                                  -Ποτέ δεν είχαμε φτερά.Οι άνθρωποι τα φαντάστηκαν.Δεν μπορούσαν να κατανοήσουν πως κατεβαίνουμε από τον ουρανό και σκέφτηκαν κάτι σαν τα πουλιά.                                                                                                  -Και για νάχουμε καλό ρώτημα τι σ'έφερε στη γης.Γιατί αν ήρθες να φέρεις καλό μήνυμα σε καμία στέρφα να σε στείλω στην κυράτσα την Πετρού που έχει μαραζώσει η έρμη χωρίς παιδιά.                                    -Δεν γίνονται έτσι αυτά τα πράγματα,μόνο με εντολή του Κυρίου ,της απάντησε με σοβαρό ύφος

  -Ξέρω από τότε που κάμετε τσι κουτσουκέλες ,τον παλιό καιρό σας έχει από κοντά,απάντησε με θριαμβευτικό τόνο η Αγγελική.Και πριν προλάβει να συνέλθει ο άγγελος Μιράρ συνέχισε.Μας το λέει η Γραφή στο 6ο κεφάλαιο της Γέννεσης...<<Και ότε ήρχισαν οι άνθρωποι να πληθύνονται επί του προσώπου της γης,και θυγατέρες εγεννήθησαν εις αυτούς, ιδόντες οι υιοί του Θεού τας θυγατέρας των ανθρώπων,ότι ήσαν ωραίαι,έλαβον εις εαυτούς γυναίκας εκ πασών όσας΄έκλεξαν>>     Οταν ο Μιράρ μπόρεσε να βρεί την φωνή του ψέλλισε....αυτά είναι πολύ παλιά γι αυτό εξ άλλου για συμμόρφωση από τότε έχουμε ουδέτερο φύλο.Το πρόβλημα είναι ότι όταν κατεβαίνουμε στην γη αποκτάμε τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων όχι μόνο στη όψη αλλά και στις ανάγκες.Γι αυτό έχω μία πείνα που δεν σε βλέπω.                                                                                                                                                  Η Αγγελική τον κοίταξε με συμπόνοια.Κοίταξε να δεις,τώρα που θα πάω σπίτι να κάμω τσιγάρι του Πίπη μου,θα σου βολέψω ένα πιάτο μ'ένα κομμάτι καλαμποκίσιο ψωμί,για κούπα δεν σου υπόσχομαι και θατ'αφήκω στην πέτρα πούναι πίσω από το ιερό.

   Την άλλη μέρα η Αγγελικη πήγε και μάζεψε το άδειο πιάτο της.Κοίταξε ψηλά στον ουρανό και σκέφτηκε ότι ο Μιράρ θά χε μαζέψει τους φίλους του αγγέλους και θα είχε πολλά να τους πεί!

    Ένας γείτονας είπε στον Πίπη ότι είδε την Αγγελική στο νεκροταφείο και του φάνηκε ότι μιλούσε μοναχή της.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΟΥΚΑΜΙΩΤΙΣΣΑ ΧΩΡΕΠΙΣΚΟΠΩΝ

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΟΥΚΑΜΙΩΤΙΣΣΑ

 Xτισμένη σχεδόν στην κορυφή του λόφου που πάνω του είναι ''γαντζωμένο'' το χωριό,φαίνεται να δικαιώνει τον ρόλο της σαν προστάτιδα του χωριού. Γι αυτό και τα κατάστιχα την αναφέρουν ως ''Nostra Donna intitolata Cucamiotissa et santa veneranda''        Σχετικά με το κτίσιμο της,την συνοδεύει μία παράδοση που δεν είναι πρωτότυπη όσον αφορά την Παναγία καθώς και σε άλλες περιπτώσεις φέρεται να επιλέγει η ίδια το σημείο που θα κτιστεί η εκκλησία της.Εδώ επιλέγει ένα χωράφι με κουκαμιές,χρησιμοποιώντας την εικόνα της σαν αγγελιοφόρο της θέλησης της.Προσωπικά πιστεύω ότι ο ιδιοκτήτης του χωραφιού εκμεταλλεύτηκε την θρησκευτική ''αφέλεια'' των συγχωριανών του για να πείσει ότι το χωράφι του ήταν το κατάλληλο για την ανέγερση του ναού.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟΥ ΤΟΥ ΝΑΟΥ

     Το πότε χτίστηκε η εκκλησία δεν είναι γνωστό. Αυτό που είναι γνωστό,είναι μία καταγραφή το 1570 όπου μία επιτροπή κατοίκων ορίζει ως ιερουργό  τον Ιωάννη Κατωιμέρη.Επίσης σε μία αναγραφή το έτος 1765 φαίνεται ότι ο ναός ήταν τρικκλήσι,έχοντας προσκολλημένο στη  βορεινή του πλευρά το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου και στην νότια πλευρά το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής.Σήμερα υπάρχουν μόνο απομεινάρια του παρεκκλησίου της Αγίας Παρασκευής.Σε μεταγενέστερες αναγραφές του 18ου και 19ου αιώνα εμφανίζεται ως αδελφάτο.

ΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ

    Ο ναός διαθέτει ψηλό καμπαναριό με το επάνω επίπεδο να έχει μία καμπάνα και το δεύτερο να έχει δύο καμπάνες.Επάνω στο κυρίως σώμα του καμπαναριού βρίσκεται εντοιχισμένη,λίθινη εγχάρακτη επιγραφή που αναφέρει ότι κατασκευάστηκε -η ανακατασκευάστηκε δεν είναι σαφές- κατά το έτος 1854.

     Στον φάκελλο της εκκλησίας που διατηρείται στο Ιστορικό Αρχείο,υπάρχει ένα έγγραφο γραμμένο στα Βενετσιάνικα αλλά και σε ελληνική μετάφραση με χρονολογία το 1753 που περιέχει μίαν  απόφαση-εντολή της Βενετικής αρχής σχετικά με την υποχρέωση των εκκλησιών να διατηρούν βιβλίο εσόδων-εξόδων.  ....ημείς Αυγουστίνος Σαγρέδος δια της γαληνοτάτης αριστοκρατίας των Ενετών προβλεπτής γκενεράλε θαλάσσης ορίζω....     Σε αυτό το βιβλίο που έπρεπε να είναι 200 φύλλων χωρισμένο σε τρία μέρη καταχωρούταν όλες οι πράξεις που είχαν να κάνουν με την περιουσία της εκκλησίας με την ευρεία έννοια ως εξής

1. Στο πρώτο μέρος υπήρχε κατάλογος όλων των ιερών σκευών.
2. Στο δεύτερο μέρος έπρεπε να καταχωρούνται όλα τα εισοδήματα απο οποιαδήποτε πηγή.Δηλαδή από πάχτο είτε σε χρήμα είτε σε είδος(στα πάχτα να μένει κενή η τιμή?).Επίσης τυχόν ελεημοσύνες προς την εκκλησία.
3. Στο τρίτο καταγράφονταν αναλυτικά τα έξοδα .

      Οι κουμέσιοι που εκλέγονταν από την συνέλευση των αδελφών είχαν θητεία 2 χρόνων και ήταν υποχρεωμένοι να παραδίδουν στους επόμενους

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ-ΕΞΟΔΩΝ

    Σταχυολογώντας από το βιβλίο διαβάζουμε ότι το 1756 όταν κουμέσιοι ήταν ο Σπύρος Κλήμης και ο Γιάννης Φλοκάλης...εσκουδάρανε από Σταματέλο Κωστελέτο και... πούλησαν στον Σταυράκη Ιωνά  (έσοδα)Επίσης ο Λίβιος Χαλικιόπουλος κανονίζει πάχτα με τους Σταμάτη Μωραίτη/Στάθη Χαλικιόπουλο/Γιάννη Κοματά/Γιάννη Φλοκάλη/Δημήτρη Τζήλιο/Γιάννη Τζήλιο/Παναγιώτη Χαλικιόπουλο/Γιάννη Κωστελέτο/Σταματέλο Κωστελέτο/Νικολό Τζήλιο/Αντώνη Κωστελέτο/Ανδρούτσο Χαλικιόπουλο/Σπύρο Κοματά/Σπύρο Κλήμη/Σπύρο Φλοκάλη/Σταματέλο Κρουσάρη/Σταμάτη Λάκουρα/Παναγιώτη Κωστελέτο/Χριστόδουλο Νικοπάσχο/Γιάννη Μαυροζούμη.

    Δύο χρόνια μετά όταν κυβερνήτης της εκκλησίας ήταν ο Νικολός Κωστελέτος λεγάμενος Αρλιώτης κάνουν κουμέσιο με την εκκλησία ο Σπύρος Φλοκάλης του π' Γιακουμέτου και ο Σπύρος Τζήλιος του π' Στάμου

     Η παρακάτω πληροφορία που έρχεται απο το 1759 μας δείχνει ότι η εκκλησία πρέπει να είχε στην κατοχή της και αμπελώνες. Μαθαίνουμε λοιπόν οτι οι κυβερνήτες Σπύρος Χαλικιόπουλος και Γιάννης Νικοπάσχος πούλησαν το κρασί της εκκλησίας που ήταν 13 βαρέλες στον Σταμάτη Λάκουρα.

     Το 1760 γίνεται παράδοση από τους απερχόμενους κυβερνήτες Γιάννη Κοματά και Σταματέλο Χαλικιόπουλο στους Γιάννη Φλοκάλη και Ζαφείρη Κλήμη.Σε κάποια δοσοληψία αναφέρεται η Ξανθή γυνή του π' Βασίλη Γκιουρμά.                                              Στα έξοδα αναφέρονται λιβάνι και κεριά και πρώτες ύλες για παρασκευή σπερνών.Επίσης πληρωμή για ένα λιθάρι στοιχείο που μας φανερώνει ότι η εκκλησία διέθετε και λουτρουβιό.            Ακόμα σε μίαν σημείωση μαθαίνουμε ότι την παραμονή η ανήμερα κάποιας γιορτής οι αδελφοί ήπιαν ικανή ποσότητα κρασιού έτσι ώστε θεωρήθηκε αναγκαίο να σημειωθεί στα έξοδα της εκκλησίας.Είναι γνωστό ότι εκείνες τις εποχές οι χωρικοί το''ετσουζαν'' σε κάθε ευκαιρία.

     Σε κάποια σύναξη για εκλογή κυβερνήτη της εκκλησιας που έγινε το 1814 διαβάζουμε ότι....ο προεστός Σταυράκης Κουρσάρης καλεί τον ευλαβέστατο επίτροπο ιερέα Αναστάση Κλήμη/ευγενή Γερόλιμο Αρλιώτη/Νικολέτο Κλήμη/Πέτρο Κλήμη/Μπατίστα Κοματά/Γιώργο Κοματά/Σταμάτη Κοματά/Σταμάτη Τζήλιο/Γιώργο Τζήλιο/Ιωάννη Τζήλιο/Παύλο Τζήλιο/Γιώργη Χαλικιόπουλο/Νικολό Χαλικιόπουλο/Πέτρο Φλοκάλη/Νικολέτο Φλοκάλη                                                                                Εκλέγουν τους Γερόλιμο Αρλιώτη π' Νικολάου,Αναστάση Κλήμη του π' Στέλιου και Παύλο Τζήλιο του π' Παναγιώτη

  Βλέπουμε ότι την συγκεκριμένη εποχή έχουν λόγο στα πράγματα της εκκλησίας οι παραπάνω οικογένειες.

H ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΑΓΓΙΣΤΡΑΤΟ

                                Βέβαια τα πράγματα δεν πήγαιναν πάντα ομαλά.Σε έγγραφο που παραθέτουμε , βλέπουμε τον ιερέα του ναού Γεώργιο Κλήμη να καταφεύγει στο Μαγγιστράτο και να διαμαρτύρεται, γιατί θεωρεί ότι ο κυβερνήτης του ναού Κωνσταντίνος Αρλιώτης και οι κουμέσιοι Χαλικιόπουλος και Κλήμης τον αδικούν.                                                                            Συγκεκριμένα αναφέρει, ότι τον κατηγορούν, για την μη σωστή διαχείριση των δοσιμάτων ενώ αυτός αντιτείνει ότι η εκκλησία του χρωστούσε εκατόν δεκατέσσερα τάλλαρα, αλλά αυτός πήρε μόνο δεκατέσσερα και τα άλλα τα άφησε στην εκκλησία.Ακόμα ζητάει μερικά τάλλαρα που αντιστοιχούν στην ιερουργία του γιατί είναι ''γυμνός'' όπως λέει χαρακτηριστικά.Δεν γνωρίζουμε την τύχη της υπόθεσης αυτής.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΑΓΟΡΑΣ ΥΛΙΚΩΝ

  Διασώζεται και μία απόδειξη αγοράς υλικών για παρασκευή σπερνών.Έτσι στις 6 Αυγούστου του 1804 ο έμπορος Αγγελος Τζανίνης αναφέρει...έδοκα του κυρ Στάθη Χαλικιόπουλου και Γεωργίου Τζήλιου ως κουμέσιους της ιεράς μονής Υπεραγίας Θεοτόκου Κουκαμιώτισσας εις χωρίον Χωροπισκόπους όλα τα χρειαζούμενα για την αρτυμήν των σπερνών για τα οποία  και μου εμετρήσανε τάλλαρα πέντε.

ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΧΩΡΕΠΙΣΚΟΠΩΝ

AΠΟΨΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ

Λίγο έξω από το χωριό των Χωροεπισκόπων ανάμεσα στο πράσινο ξεφυτρώνει ο ναός της Αγίας Τριάδας.Είναι ένα κτίσμα χωρίς ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά.Αποτελείται από τον κυρίως ναό,μία μικρή εσωτερική αυλή και ένα δίπατο οίκημα που το ισόγειο του χρησίμευε για αποθηκευτικός χώρος.Ο όροφος επικοινωνούσε με χτιστή πέτρινη εξωτερική σκάλα και χρησίμευε ως κοιτώνας.Σε κάποια χρονική στιγμή πρέπει να λειτούργησε σαν μοναστήρι όπως μαρτυρά το διώροφο κτίσμα που βρίσκεται δεξιά του κυρίως ναού.Δεν εντόπισα όμως κάποιο έγγραφο που να το πιστοποιεί εκτός και αν χρησίμευε σαν περιστασιακό κατάλυμα των ιερέων.Σε έγγραφο που αναφέρει εργασίες επισκευής εκκλησιών φαίνεται ότι η εκκλησία υφίστατο το έτος 1712. Ήταν κτητορική και ανήκε όπως φαίνεται στην οικογένεια Φλοκάλη.Μία πολύ παλαιά οικογένεια η οποία απαντάται και ως Φιλοκάλ(λ)η.Kάποιος από τους Φλοκάληδες θεώρησε καλό-άγνωστο για ποιόν λόγο- να φτιάξει ένα σκαρίφημα γενεαλογικού δέντρου το οποίο μας φωτίζει τουλάχιστον για τον κλάδο της οικογένειας που κατείχε την εκκλησία.

Το χαρτί αυτό είναι γραμμένο στα βενετσιάνικα και απαριθμεί παπάδες που ανήκουν στην οικογένεια Φλοκάλη χωρίς να επεξηγεί την ακριβή συγγενικά σχέση.

Σύμφωνα με αυτό,αν θεωρήσουμε σαν μέσο όρο ηλικίας τα 50 χρόνια φθάνουμε να πιστεύουμε ότι η εκκλησία με κάποια μορφή υπήρχε από το 1600 τουλάχιστον.Εμφανίζεται λοιπόν αρχικά ο Ανδρούτσος Φλοκάλης και ακολουθούν ο παπά Αναστάσης,ο παπά Ανδρούτσος,ο Σπύρος(χωρίς πρόθεμα παπά)και τέλος ο παπά Δημήτρης.Ο Δημήτρης με την γυναίκα του την Στεφούλα έχει κάνει τέσσερεις κόρες,την Στέλιω που παντρεύεται τον Χριστόδουλο Κωστελέτο,την Στάθω που παντρεύεται τον Αντώνη Κλήμη,την Αναστασούλα που παντρεύεται τον Παύλο Φωτεινό και την Ελένη που παντρεύεται τον ιερέα Στέφανο Χαρτοφύλακα από το Βαλανειό.

    Ο παπά Στέφανος γεννήθηκε στο Βαλανειό το 1774 και παντρεύτηκε την Ελένη στα είκοσι του χρόνια όπως μαρτυράει η γέννηση του πρώτου τους παιδιού το 1794.Έκαναν συνολικά εννέα παιδιά και αυτό το μέγεθος της οικογένειας ίσως είναι ο λόγος που αποφασίζει το 1812 να διεκδικήσει τα δικαιώματα του στον ναό και συνακόλουθα και στην περιουσία που τον συνοδεύει.

Φαίνεται λοιπόν ότι ο παπά Στέφανος με τον γάμο αυτόν αποκτά δικαιώματα στον ναό και αποφασίζει να τα διεκδικήσει.

Εμφανίζεται λοιπόν ο ιερέας Στέφανος Χαρτοφύλακας από το Βαλανειό και καταθέτει στο Μαγιστράτο ένα νοταρικό γράμμα   με χρονολογία κατάθεσης το έτος 1812 που λέει ΄              Ενεφανίστη εις το οφίκκιον του Μαγιστράτου επάνω εις τους ιερούς τόπους ο ευλαβής ιερεύς Στέφανος Χαρτοφύλακας ο οποίος εις ενέργειαν του αυθεντικού προκλάμου 30 Νοεμβρίου του χρόνου τούτου προσφέρνει το νοταρικόν γράμμα (1722 /27 Ιουλιου )του Θεοδώρου Λώμη νοταρίου για να αποδείξει ότι η εκκλησία της ζωαρχικής τριάδος κειμένη εις την περιοχήν  εις τους Χοροπισκόπους και αγαθά αφημένα από τους ευλαβείς ιερείς αναστάσιος και αντρούτζος πατέρας και υιός φλοκάλης είναι της σήμερον του δικέου του ως ανήρ της ελένης θυγάτηρ του ποτέ παπά δημητρίου φλοκάλη ενγκόνας του προμελετημένου ιερέως αντρούτζου και υπογράφω                     στέφανος ιερεύς χαρτοφύλακας βεβαιώνω                                           Φαίνεται ότι δικαιώνεται ως προς το αίτημα του,μόνο που δεν είναι σίγουρο πότε και με ποιά μορφή ιδιοκτησίας έγινε αυτό.Πάντως υπάρχει στην οικογένεια η ανάμνηση νομής χτημάτων στην περιοχή των Χωρεπισκόπων.

  Γνωρίζουμε ότι σε ένα δημόσιο'' ινκάντο'' για πάχτωμα της περιουσίας που έγινε το 1811 από τον γέροντα του χωριού Γιωργάκη Ζουπάνο,δεν υπήρξε ανταπόκριση ,όπως δηλώνει ο Νικόλαος Φλοκάλης  

    Όπως όλες οι εκκλησίες έτσι και η Αγία Τριάδα είχε την προίκα της κυρίως σε ελαιόδεντρα.Διαβάζουμε λοιπόν σε έγγραφο με ημερομηνία 15 Μαρτίου 1809 ότι.....στο Κολοκύθι στην Όξω Βρύση ποσιδέρει ελιές και κεντρομάδες και μερικές παλαιές σύνολο 196 πάρεξ του ευγενούς κυρίου Νικ. Βούλγαρη σολιάτικο ενάμιση μουτζούρι στάρι κάθε χρόνο και 51/2 λίτρα ελαιόλαδο λαμπάντε.

Επίσης στον ευγενή Νικ. Αρλιώτη μονέδα λίτρες 2 και σόλδια 10.Ακόμα στην ίδια περιοχή ποσιδέρει 12 ριζάρια ελιές αντάμα με τον τίμιο κύριο Αντζολέτο Μιχαήλ από τους Λάκωνες.               Ακόμα 17 ριζάρια ελιές και έναν κήπο και πληρώνει 1/4 στον κύριο Σπύρο Κατσαίτη 2 1/2 μουτζούρια στάρι μονέδα 2 λίτρες 4 και μία πουλακίδα μαρτιάτικη. Επίσης με τον Κατσαίτη μοιράζεται 21 κεντρομάδες στην Κάτω Σορονιά.

   Σε ένα κομμάτι της περιουσίας φαίνεται να έχει λόγο (τις κρατεί εις κολονίαν) η πρεσβυτέρα του π' παπα Δημήτρη Στεφούλα.Το εν λόγω κτήμα βρίσκεται στην περιοχή των Μαλακιών και συγκεκριμένα στα Μυρτερά .Είναι 45 ελαιόδεντρα που τα ξετιμάρει ο ευγενής Μάρκος Μπατάγιας και από το ''έχει τους '' παίρνει το 1/4 η εκκλησία του Αη Νικόλα των Μαλακιών και το υπόλοιπο το μοιράζεται η Αγία Τριαδα και η εν λόγω πρεσβυτέρα.Ακόμα η εκκλησία κατέχει 4 ελιές στα Βεντούρικα(?) και μία στο Κατζάρι

ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΝΑΟΥ

      Τέλος στου Παραμόνου στην Οξω Βρύση υπάρχουν 40 ελιές με ένα κομμάτι λόγγο από τις οποίες γυρεύει να παίρνει μερτικό ο κύριος Ιωάννης Βαπτιστής Θεοτόκης ,ως σολιάτικο και ένα κοτόπουλο ,αλλά η εκκλησία μέσω του ιερέα Στέφανου Χαρτοφύλακα έχει αντιρρήσεις.Το έγγραφο δεν μας διαφωτίζει για την κατάληξη αυτής της διένεξης.

ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΤΕΜΠΛΟΥ

   Έχουμε και δύο σημειώματα που έχουν να κάνουν με επισκευές και γενικότερα εργασίες όταν κυβερνήτης της εκκλησίας ήταν ο παπά Στέφανος                                                                                                                                                                 Συγκεκριμένα το έτος 1802 ο Στάμος Πράς του Νικολέτου και ο Γιάννης Προβατάς π' Στάθη και οι δύο από Κυπριανάδες καμιναδόροι στο επάγγελμα πωλούν στον παπά 20 μόδια ασβέστη και παίρνουν για αμοιβή 10 ασημένια τάλαρα όπως βεβαιώνει ο μάρτυρας Γιάννης Ψαρράς.Επίσης τον Νοέμβρη του 1802 ο μαστρό Νικόλας Κεφαλονίτης από την Κορακιάνα έφτιαξε μία κόρδα και τα κεραμίδια.                    

ΕΚΛΛΗΣΙΕΣ ΧΩΡΕΠΙΣΚΟΠΩΝ/ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΠΟΡΤΙΑΡΗΣ/ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ

                 

                   ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΠΟΡΤΙΑΡΗΣ 

      Από τον σχετικά φτωχό φάκελλο που βρίσκεται στα ΓΑΚ και που αναφέρεται σε στοιχεία μετά το 1800 μπορούμε να σχηματίσουμε μια πρώτη εικόνα σχετικά με την συγκεκριμένη εκκλησία.Ο φάκελλος την αναφέρει ως CHIESA SAN GEORGIO DELLA VILLA COROPISCOPUS

ΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟ ΜΕ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Είναι χτισμένη στις παρυφές του χωριού στο πρανές του λόφου που δεσπόζει του χωριού.Απλό κτίσμα με περίβολο και μία χαμηλή κατασκευή που υποκαθιστά το καμπαναριό. Η παλαιότερη εντοπισμένη αναφορά στην εκκλησία είναι το έτος 1602                                                                                                                  Από μία αναγραφή γραμμένη στα βενετσιάνικα που αναφέρεται στο έτος 1809 διαπιστώνουμε ότι η εκκλησία ανήκε σε συγκεκριμένη οικογένεια.                                                             Γράφει......Αγία μονή του Αγίου Γεωργίου του Πορτιαρη των Κλιμάτων και υπογράφει..Στέλιος Κλήμης πατρωνάτος της Αγίας μονής

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΡΘΥΡΟ ΤΗΣ ΠΙΣΩ ΠΟΡΤΑΣ

   Η εκκλησία φαίνεται να έχει υπολογίσιμη περιουσία η οποία σε δυο περιπτώσεις βρίσκεται και σε άλλα χωριά.Συγκεκριμένα κατέχει έξι ελιές στους Μαλακιούς (σημερινό Δροσάτο) χωρίς να διευκρινίζεται ο δωρητής και στους Κοψοχειλάδες είκοσι ελιές και χωράφι (μεσορεινό)Πάντως η κυρίως περιουσία βρίσκεται στα όρια του χωριού σε διάφορες περιοχές.Μπορούμε να αναφέρουμε 6 ελιές στην Σουκιά που ο παχτωνάρης πληρώνει στην μονή σολιάτικο κάθε χρόνο ''μονέδα λίτρες δέκα''. Επίσης στο Κόντορνο(αυλή) στο Λαγκάδι και στα Πλάγια που μέσα στο χτήμα υπάρχει ελαιοτριβείο και πληρώνει κάθε δεύτερο χρόνο σολιάτικο η μονή στους κληρονόμους του παπά Πάντολφου Κλήμη.

    Ακόμα ένα χωράφι στο Μικρό Βουνί και ελιές στα Κουκούτσια,την Πηγή,στον Ροπίλα και στους Λακάδες του π' Σταμάτη Κωστελετου που τώρα κατέχει ο πρωτόπαπας Αναστάσιος Κλήμης.Επίσης στο Αγκαθερό 120 ρίζες ελιές από 1/4 κληρονομιά του π' Σπύρου και Σταμάτη Λάκουρα.Στην ''όξω Βρύση'' στου Παραμόνου 70 ριζάρια ελιές 1/4 από κληρονομιά του π' Στάθη Κλήμη και ακόμα ακαθόριστο αριθμό ελιών από την κληρονομιά του π' Σπύρου Κλήμη

   Στην ίδια περιοχή η μονή έχει κεντρομαδοπούλες μικρές-μεγάλες εκατό ριζάρια που τις κρατεί και ποσιδέρει  και πληρώνει στους κληρονόμους του π' Σπύρου Κλήμη μέρος τέταρτο.Στου Παραμόνου ελιές ποσιδέρει ο Γιώργος Χαλικιάς και πληρώνει τέταρτο στην μονή.

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟΣ 

        Διασώζονται και μερικά σημειώματα αγορών για την λειτουργία της μονής                                                                                   Το 1808 ο έμπορος δηλώνει οτι....έδωσα του Στάθη Κλημη από χ' Χωρεπισκόπων για την μονή του Αγίου Γεωργίου του Πόρτιαρη κερί λίτρες 63 και λιβάνι λίτρες 10. Το ίδιο επαναλαμβάνεται με τον Αναστάση Κλήμη και τον έμπορο Nicolo......

        Eπίσης το 1809 στις 19 του Απρίλη λίγο πριν την γιορτή του Αγίου Γεωργίου που θα πανηγύριζε η  εκκλησία.......έδωκα του κυρ Αναστάση Κλήμη του Στέλιου από το χ' των Χωρεπισκόπων όλην την αρτυμήν των σπερνών για την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και επήρα μονέδα λίρες διακόσιες έξι,σόλδια δέκα.Επίσης κουφέτα,αμύγδαλα και σταφίδα 10 γρόσια.Από το σπιτσεριό του Σπύρου Αλβερά, στον Άγιο Αντώνη!!  

     Επίσης πρέπει να αναφέρουμε τα ονόματα δύο ιερέων που έχουν εντοπιστεί.Πρόκειται για τον Βασίλη Κωνστάντη και τον Στάθη Βαλεντη από τις Νυμφές(κατά τον Τζήλιο)

                  ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ

      Λιτό κτίσμα,στριμωγμένο ανάμεσα στα σπίτια,με μια μικρή καμπάνα σκαρφαλωμένη στην στέγη,δεν ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική του.Προφανώς εξυπηρετούσε ανάγκες κάποιας οικογένειας του χωριού.

Άποψη του ναου.Διακρίνεται η πινακίδα Άγιος Νικόλαος της Πέτρας

       Ο φάκελλος που διατηρείται στο Αρχείο της Κέρκυρας δεν μας διαφωτίζει ιδιαίτερα.Περιέχει ελάχιστα έγγραφα και σε ένα εξ αυτών γραμμένο στα βενετσιάνικα το έτος 1815 ανιχνεύουμε τα ονόματα Giorgio Padovan maggior (Βενετσιάνος αξιωματούχος) και Anastasio Cazzaiti (από αρχοντική οικογένεια) ως testimonio ( μάρτυρας)

      Παραθέτω μέρος ενός συμφωνητικού σε σχέση με  το αντίτιμο του παχτώματος της περιουσίας του ναού....''ηγουν αμπέλια,ελαίαις,χωράφια,μερτικά,σολιάτικα και παν άλλο,έξω από τα κοντετζιόζα, με ταις κονδιτζιόναις εξεκαθαρισμένες είκοσι έξη τάλαρα και δέκα οχτώ λίτρες για 4 χρόνους''
       Το έγγραφο αναφέρει ότι το δημοσιοποίησε και ο Κοντόσταυλος (αστυνομικός της εποχής) των Κοψοχειλάδων Ρίτζος Κρουσάρης που επειδή ήταν αγράμματος του το γράφει ο Θεόδωρος Μιχαλας!

Πέτρινο τοξωτό παράθυρο στην πρόσοψη του ναού

       Επίσης σε αναγραφή του 1751 αναφέρονται τα επώνυμα Νικοπάσχος,Κομματάς,Κλήμης,Χονδρογιάννης,Λάκουρας,Κωνσταντής Αρλιώτης,Θεοφίλης Κορακιανίτης και Ζουπάνος.
                                                                                                                      Το έγγραφο υπογράφει...εγώ Σταμάτης Ζουπάνος βεβαιώνω τα άνωθεν ως πατρονάτος με όρκο μου...                                                                            Πιθανότατα η εκκλησία ανήκε στους Ζουπάνους όπως μαρτυρά το έγγραφο,καθώς η γειτονιά που βρίσκεται λέγεται και σήμερα Ζουπανάτικα!

Από έγγραφο που καταγράφει επισκευές εκκλησιών ανιχνεύουμε ότι η εκκλησία ανοικοδομήθηκε εκ βάθρων λόγω μη στέρεου εδάφους στην αρχική θέση η οποία δεν επισημαίνεται! Πάντως χρειάστηκε εννέα χρόνια αυτή η παρέμβαση αφού άρχισε το 1738 και τελείωσε το 1747!