ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΗΣ ΑΥΛΗΣ

Η μονή βρίσκεται περίπου ένα χιλιόμετρο έξω από το χωριό πάνω στο δρόμο που ενώνει το Βαλανειό με τους Χωρεπισκόπους.Εγκαταλελειμμένη τις τελευταίες δεκαετίες,εμφάνιζε τα πρώτα σημάδια κατάρρευσης.Μια συνάντηση με την τελευταία απόγονο της οικογένειας Αρλιωτη μου έλυσε αρκετές απορίες.Η οικογένεια από αντικειμενικές δυσκολίες δεν μπορούσε πλέον να διατηρεί την εκκλησία σε λειτουργική κατάσταση.Άρχισε μιαν αγωνιώδη αναζήτηση μιας διάδοχης κατάστασης αρχικά αναζητώντας μιαν οικογένεια με πόρους και αρχοντικό ίσως παρελθόν.Αργότερα επικράτησαν ωριμότερες σκέψεις,να δοθεί σε μια συλλογικότητα που θα ενδιαφερόταν πραγματικά.Έτσι κατέληξαν-όπως κατάλαβα με ανακούφιση-να περιέλθει στην ευθύνη της μονής της Καμαρέλλας και έτσι θα συνεχίσει να  υπάρχει.

ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ

Η μονή φαίνεται να είναι κτίσμα τουλάχιστον του 1600 και εμφανίζονται ως κτήτορες δύο ευγενείς οικογένειες.Η οικογένεια Αρλιώτη και η οικογένεια Βέγια.Εμφανίζονται και οι δύο στην καταγραφή των ευγενών οικογενειών που έχει κάνει ο Μάρμορας στα 1672 .Αργότερα οι Βέγια ''χάνονται'' από το προσκήνιο-πιθανολογώ γύρω στα 1750-και συνεχίζουν οι Αρλιώτηδες μέχρι πρόσφατα.  

    Σύμφωνα με στοιχεία που περιέχει ο φάκελλος που φυλάσσεται στα ΓΑΚ φαίνεται ότι αρχικοί κτήτορες της μονής ήταν η οικογένεια των Βεγια.Ως οικογένεια έλκει την καταγωγή της από την πόλη Veglia.Φαίνεται ότι το 1732 ο Livio Veja παραχωρεί στον Constantino Arlioti την μονή.Ο λόγος είναι μάλλον ότι δεν υφίσταται πλέον αρσενικός απόγονος στην οικογένεια παρα μια κόρη η Διαμαντινα.

     Η Διαμαντινα παντρεύεται τον κόντε Μαρκαντονιο Βούλγαρη και εγκαθίσταται στην πόλη.Προφανώς για λόγο που δεν γνωρίζουμε δεν τους ενδιέφερε το μοναστήρι η ο γερο Λίβιος είχε τους λόγους του που το άφησε στους Αρλιωτη.Πάντως οι απόγονοι του ζευγαριού Νικολο και Αντονιο διατηρούν την επωνυμία Βεγια-Βούλγαρη.                                                                                      Η οικογένεια των Βέγια εκτός από το σπίτι που πιθανότατα είχε στην πόλη,είχε και στους Χωρεπισκόπους(έρευνα Τζήλιου),όπως και στο Βαλανειό                                                                               Σύμφωνα με συμβόλαιο του 1654..... ο σινιόρ Λίβιος Βέγιας έχει ένα σπίτι παλαιό στο Βαλανιό πλησίον στου νοτάριου και πλησίον του κυρ-Αντώνη Κρασάκη και πλησίον του Λινάρδου και το ανταλλάσει με τον Αντώνη Κρασάκη με ένα χωράφι στην περιοχή των Κυπριανάδων στου Ψαρά το μύλο.   

 

ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟΥ (1873 Θ Κ )

Προσπαθώντας να παρακολουθήσουμε την πορεία της οικογένειας Βέγια αντιγράφουμε έναν κατάλογο μελών που βρίσκεται μέσα στο ιερό κάτω από την επιγραφή ΥΠΕΡ ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ ΔΟΥΛΩΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.

ΚΥΚΕΛΙΑ /ΝΙΚΟΛΑΟΣ/ΠΑΝΤΟΛΦΟΣ/ΛΙΒΙΟΣ/ΝΙΚΟΛΑΟΣ/ΠΕΤΡΟΣ/ΘΕΟΔΩΡΑ/ΓΕΩΡΓΙΟΣ/ΑΔΑΜΑΝΤΙΝΗ/ΑΝΤΩΝΙΟΣ/ΚΥΚΕΛΙΑ/ΑΝΔΡΙΑΝΑ/ΝΙΚΟΛΑΟΣ/ΛΙΒΙΟΣ/ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 

          Δεν γνωρίζουμε πότε έγινε η καταγραφή και αν είναι πλήρης όμως από διάσπαρτα στοιχεία προκύπτει ότι ο Νικόλαος και η Κυκελια είχαν γιο τον Πάντολφο και έζησαν προ του 1650 .Επίσης ο Λίβιος και ο δεύτερος Νικόλαος ήταν πατέρας με γιο οπότε και ο Λίβιος πιθανόν να ήταν αδελφός του Πάντολφου.Αρκετά αργότερα συναντάμε τον σιορ Νικόλαο Βέγια στα 1730.Επίσης την ίδια εποχή υπάρχει ο ιερομόναχος Ανανίας Βέγιας.

Επίσης εμφανίζεται ο Χριστόδουλος Βέγιας που παντρεύεται περίπου στα1790 την Μαριετίνα του Στέλιου Κρασάκη και κάνουν την Φιόρη το 1792 και την Ζαχαρένια το 1796.Την ίδια χρονιά ο Χριστόδουλος πεθαίνει αλλά υπάρχει ένα γεγονός που μας βάζει σε σκέψεις.Διαβάζουμε στο βιβλίο της εκκλησίας ότι στις 27/12/1795  πέθανε ο Γιώργος Χαρτοφύλακας από μια σκεπετιά όπου τον εβάρισε ο Χριστόδουλος Βέγιας από τον Ποταμό ο λεγάμενος Μαρούτος Δεν γνωρίζουμε αν ανήκε στην συγκεκριμένη οικογένεια η είναι απλή συνωνυμία.                            Η οικογένεια Αρλιώτη είχε περισσότερο σχέση με τους Χωρεπισκόπους.Χρησιμοποιώντας τα ονόματα που βρέθηκαν στο ιερό και στοιχεία από την έρευνα του Σ. Τζήλιου μπορούμε να καταλήξουμε σε μία επαρκή γενεαλογία.Ο κατάλογος περιέχει τους παρακάτω ΘΕΟΔΩΡΟΣ/ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ/ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ/ΓΕΩΡΓΙΟΣ/ΝΙΚΟΛΑΟΣ/ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ/ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ/ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ/ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ/ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ/ΝΙΚΟΛΑΟΣ/ΣΠΥΡΙΔΩΝ/ΙΕΡΟΝΥΜΟΣ/ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ/ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ/ΝΙΚΟΛΑΟΣ/ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ.Επίσης τα εξής γυναικεία ονόματα ΑΣΗΜΙΝΑ/ΙΩΑΝΝΑ/ΡΟΖΙΝΑ/ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ/ΜΑΡΙΑ/ΑΔΑΜΑΜΑΝΤΙΑ/ΚΑΡΟΛΙΝΗ/ΕΛΕΝΗ

   Θα προσπαθήσουμε αργότερα να αναπαραστήσουμε το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας Αρλιώτη  

                                   Ας μιλήσουμε τώρα για το μοναστήρι.Μέχρι πρόσφατα δηλαδή γύρω στα 1965 είχε καλόγριες και αρκετοί θα θυμούνται την τελευταία,την Σεβαστή.Αν προχωρήσουμε στο εσωτερικό χώρο θα αντικρίσουμε-ερειπωμένα βέβαια- τα κτίσματα των μαγειρείων και του κτιρίου που υπήρχαν οι κοιτώνες.Στο πίσω μέρος αυτού του κτιρίου υπάρχουν οι τάφοι δυο Αρλιώτηδων του Νικόλαου και Κωνσταντίνου.Επίσης εντός του ναού και ακριβώς στο κέντρο του,υπάρχει ο τάφος της Καρολίνης Ρήμπα συζύγου του Δημήτρη οι οποίοι έζησαν γύρω στο 1850.Πληροφορίες από την οικογένεια αναφέρουν οτι κάτω από το δάπεδο της εκκλησίας είναι θαμμένοι κι άλλοι Αρλιωτηδες.Το καμπαναριό φέρει εντοιχισμενη λιθινη πινακίδα με τα αρχικά Θ.Κ 1873 προφανώς αυτού που το έκτισε ή συνεισέφερε  για την ανέγερση.Επίσης στο τόξο της εισόδου του περιβόλου είναι χαραγμένο το όνομα Δανιήλ Στραβοράβδης ο οποίος διετέλεσε ηγούμενος της μονής και έζησε γύρω στα 1800.       

   Σε ένα καταστιχο που καταγράφονται εργασίες που έκαναν στα κτήματα της μονής τα αδέλφια του Δανιήλ, Πάνος και Αναστάσης διαβάζουμε ότι υπήρχαν διορισμένοι ''συναχτές'' της σοδειάς.Καταγράφεται ο Σπυρίδων Ζουπάνος το 1860 και ο Εμμανουήλ Ζουπάνος το 1866. Πάντως την χρονική περίοδο μετά το 1800 χρησιμοποιουνται εργάτες γης μόνο από το Βαλανειο.Αυτό μπορεί να έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο ηγούμενος ήταν από το Βαλανειο οπότε ''πριμοδοτουσε'' τους συγχωριανούς του.Αντίθετα οι μαστοροι και προμηθευτές είναι από διάφορα μέρη.

      Σταχυολογουμε.....το 1804 ο Δημος και Νικολας Αργυροκαστριτης μαστοροι έφτιαξαν τα βουτζια και τα σκαφονια του μοναστηριού και πήραν 15ασημενια τάλαρα βενέτικα....που σημαίνει ότι το μοναστήρι κατείχε και αμπέλια.Την ίδια χρονιά μαθαίνουμε ότι......επουλησε ο Καβουδιστριας ένα ύφασμα με χρυσά για να κάμει ο ηγούμενος έναν μανδύα...και σε άλλο σημείωμα....ο κατοθι υπογεγραμενος επουλησα ένα πετραχήλι δαμασκηνό φοντι σκούρο με διάφορα φιορια για τάλαρα 4 του πανοσιοτατου παπά-Δανιηλ ηγούμενου του Αγ Νικολαου στα Νερουλια.....Ιωαννης Γιαννοπουλος ράπτης.Οπως και ο Σαργινης Χρηστος απο την Χειμμαρα.... εφτιαξε ενα σκαφωνι αμπελιων.

          Το 1805....ο Χριστοδουλος Ραδος με 15 συντρόφους έβγαλαν ένα ξεσφαλι στο Κλισμα για 225 τάλαρα,ένα βαρέλι κρασί και οι γυναίκες που έφερναν φαγητό και νερό τάλαρα 15....εδώ φαίνεται ότι το μοναστήρι κάνει ''επενδυσεις'' Υπάρχουν και άλλες ομάδες Βαλανιτων που συμπληρώνουν τα πενιχρό εισόδημά τους ξεσφαλιζοντας,κλαδεύοντας και σκάβοντας!                                   Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ''λογιστικα'' σημειώματα τα συντασει κατά κύριον λόγο ο Ευθυμιος Κρασακης και λιγότερο ο Σπυρος Χαρτοφυλακας .

Aπο διάφορα έγγραφα έχουμε εντοπίσει τα ονόματα ορισμένων ηγούμενων

1655  Ιερομόναχος Νικητας Καλοπούλης

1651      //         //     Μακάριος Δέσης

1720      //        //      Ανανίας Βέγιας

1772  Ηγούμενος Δανιήλ Σίμος

1770  Ιερομόναχος Νικηφόρος Περδικάρης

 Στον κατάλογο των ιερομονάχων που βρίσκεται στον τοίχο του ιερού συναντάμε ακόμα τα ονόματα των Γρηγορίου,Νεκταρίου,Ευθυμίου,Ιωάννου,Ματθαίου,Μάρκου και Αθανασίου χωρίς περαιτέρω στοιχεία.

Εκείνο που προκαλεί μιαν εντύπωση είναι ότι στα υπέρθυρα τόσο του ναού όσον και της εισόδου του περιβόλου δεν υπάρχουν καθόλου χαραγμένοι σταυροί παρά μόνον οκτάφυλλοι ρόδακες.Δεν γνωρίζουμε αν αυτό ήταν ''ιδιορυθμία'' του τεχνίτη η επιθυμία των κτητόρων του ναού.Το επισημαίνουμε αυτό γιατί γνωρίζουμε τον ιδιαίτερο συμβολισμό που είχαν οι ρόδακες.  

Στον περίβολο του ναού έχουν γίνει δύο ταφές (αυτές εντοπίσαμε) ατόμων, που δεν ανήκαν στις κτητορικές οικογένειες.Συγκεκριμένα στις 7/2/1815 θάφτηκε η Αγγέλω γυνή του Πέτρου Χαρτοφύλακα(αιτία θανάτου θέρμη ετών 54) και την έθαψε ο παπα-Στεφανής Χαρτοφύλακας

Επίσης στις 18/1/1800 ο ευλαβέστατος παπα κυρ Σταμάτιος Κρασάκης, εφημέριος της σεβάσμιας μονής του Αγίου Αρσενίου(ασθένεια μαλδεπετο-μαλδεκουτο ετων 48).Υπογράφει ο ιερομόναχος Δανιήλ Στραβοράβδης

    Από την μελέτη του φακέλου λύθηκαν απορίες άλλα δημιουργήθηκαν καινούριες.

     Φαίνεται ότι οι Βεγια κάποια στιγμή άρχισαν να παραμελούν τις εκκλησίες που είχαν στην κατοχή τους.Δεν γνωρίζουμε τον λόγο αλλά αν πιστέψουμε την ομολογία κατοίκων των Χωροεπισκόπων τα πράγματα είχαν κάπως έτσι...

...Πιστοποιουμεν ημείς κατοθεν υπογεγραμενοι ότι η εκκλησία της Αγίας Ευφημιας εις τους Χωρεπισκοπους όπου ήταν του ευγενή π' Λιβιου Βεγια δεν ευρίσκονται πλέον ούτε τα θεμέλια της και καμία ένδειξη αυτής και ακόμα οτι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Αυλής στα Νερουλια εις το χωρίον Βαλανειο είναι αφησμενη σε κακήν  κατάσταση λείπουν της πέρα πλέον και τα ασημικά και παν άλλο όταν την είχε αφήσει ο ανοθεν Λιβιος Βεγιας...

Νικολετος Φλοκαλης γέροντας/Σταματης Τζηλιος δεκαρχος/Παυλος Τζηλιος/Ιωαννης Τζηλιος/Γιωργος Αρβανιτης/.... Φλοκαλης/Νικολετος Αραθυμος

       Πιθανόν αυτό που παρέδωσε ο Βεγιας στους Αρλιωτη ήταν το κυρίως κτήριο του ναού.Αν υπήρχε περιτοίχιση πρέπει να ήταν υποτυπώδης.Αυτο μας μαρτυρούν ''σημειώματα'' που περιέχονται στον φάκελλο και μαρτυρούν ότι....  το 1806 ο μαστρο-Στελιος Μπανας από την Κοντζα Ιωαννίνων και οι έξη σύντροφοί του φτιάξανε τα μουράγια του μοναστηριού και πληρώθηκαν 106 τάλαρα....Επίσης την ίδια χρονιά...... ο μαστρο-Ανανιας Μινιωτης έφτιαξε τα μάρμαρα του πορτονιου και το κλισμα.....

         Θα παραθέσουμε ένα μέρος της διαθήκης του Νικολαου Αρλιωτη του π' Αθαναση που συντάχθηκε το 1804 ενώπιον του νοδαρου Ανδρεα Σαραντζη(notaro Andrea Saracci)

.....γραμμένη και υπογεγραμμένη ιδιοχείρως 15 Δεκεμβρίου 1804 ενώπιον του νοταρίου ξεβουλωμενη,δημοσιευμένη και ρεγγιστραδα εις το βιβλίο όγδοον των διαθηκών φύλλο σαράντα οχτώ                                                                                                     Αφήνω και εκλέγω τους ανοθεν ειρημενους υιούς μου Γερολυμο,Σπυρο και Δημητρακη και τον εγγονα μου τον Κωνσταντη υιον του υιού μου του Σπυρου όταν έλθει σε νόμου ηλικία κομισαριους...στην εκκλησίαν και μοναστηριού του Αγ Νικολαου και της Αγ Ευφημιας ονομαζόμενον της Αυλης εις τα Νερουλια περιοχήν του χωρίου Βαλανειου με την ιδίαν εξουσία που αφηκε εμε και τον αδελφο μου Γεωργιο ο άνωθεν παππούς μου π' Κωνσταντινος Αρλιωτης με την διαθήκη του το Μαη του1744 για να έχουμε την φροντίδα και την επιστασία της εκκλησίας και των αγαθών της και να κάμουν προ καιρού την διαθηκην τους για να αφήσουν ομοίως κομισάριους.....

     Επίσης τον Αύγουστο του 1815 συντάσσονται δυο πανομοιότυπα σημειώματα που τα υπογράφουν κάτοικοι του Βαλανειου και των Χωροεπισκόπων και αναφέρουν ότι....ο ποτέ κύριος Βεγιας με την υστερην του διαθήκη αφήνει για περκουρατορο στις αυτές εκκλησίες τον π' κύριο Κωσταντή Αρλιωτη καθώς κοινώς είναι γνωστό και ακολουθεί την αυτήν περκουρα εως την σημερον.Τούτο βεβαιώνουμε και ως καθώς έχει η αλήθεια και υπογράφουμε                                                        Αντώνιος ιερέας Βασιλάκης            Γεώργιος ιερέας Κλήμης           Τζανο Βασιλακης δεκαρχος            Στυλιανός ιερεύς Ζουπανος     Θεοφιλης Κρασακης                      Σταματης Τζηλιος δεκαρχος     Δημητρης Μεσημερης                    Ιωαννης Τζηλιος                       Αναστασης Κρασακης                    Σταματης Ζουπανος                  Αναστασης Βασιλακης                    Ευσταθιος Ζουπανος                                                                          Νικολετος Φλοκαλη. 

        Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η μεταβίβαση έγινε μάλλον με την έννοια πληρεξουσίου όπως μαρτυρούν οι συγγενείς με την έννοια λέξεις περκουρατορος και κομισάριος και πρέπει η οικογένεια Αρλιωτη να αποδεικνύει σε τακτά χρονικά διαστήματα ότι υπηρετεί πιστά τον σκοπό αυτό.Δηλαδή να κάνει χρηστή διαχείριση,να διατηρεί την εκκλησία σε καλή κατάσταση και να εφημερευεται επαρκώς η εκκλησία.Για το αληθές αυτών ''επιστρατευει'' την πιστοποίηση με υπογραφές των κατοίκων των δυο χωριών.         Προκύπτει πάντως ότι οι Αρλιωτηδες αναβάθμισαν το μοναστήρι κτιριακά αλλά και εδαφικά τουλάχιστον για τα χρόνια που διαθέτουμε τεκμήρια.Από μιαν απογραφή εκκλησιών προκύπτει ότι στο μοναστήρι έγινε ανοικοδόμηση από το 1744 μέχρι το 1748 και μάλλον μεταφορά λόγω σαθρότητας του εδάφους.Ας σημειώσουμε ότι το 1744 είναι η χρονιά που ο Λιβιος Βεγιας παραχωρεί το μοναστήρι στους Αρλιωτη και αυτό ενισχύει την άποψη μας ότι το μοναστήρι ήταν σε κακή κατάσταση.

          Δεν φαίνεται από κάποιο έγγραφο αν αυτήν την πιστοποίηση την ''ζηταει'' η εποπτεύουσα αρχή η τυχόν απόγονοι των Βεγια-Βούλγαρη.Ίσως κάποια συμβόλαια που βρίσκονται υπό μελέτη μας δώσουν περισσότερα στοιχεία!